Bijeenkomst 20 maart 2025

Kort verslag van de VCC bijeenkomst op 20 maart 2025 over ‘ contextueel werken’.

Presentatie door Ellie Doorn

Ellie laat een foto zien van een genogram oftewel een familiestamboom. Met het zicht op een stamboom worden veelal thema’s duidelijk die door de geslachten heen meegegeven worden. Een voorbeeld hiervan is de manier van geloofsbeleving. Terugkijkend op een familiestamboom kan achterhaald worden hoe motiverende krachten, waarden en loyaliteiten doorgegeven zijn van (groot)ouders op (klein)kinderen.

In een coachtraject kan deze bewustwording helpend zijn voor zowel coachee als coach. De natuur is daarbij een extra tool om dit te kunnen ontdekken. De contextuele werkwijze gaat uit van wortels, de ‘roots’ die bepalend zijn voor de ontwikkeling van een persoon. Samen met je coachee de natuur ingaan en de wortels van bomen bekijken kan het gesprek hierover versterken. Een beeld zegt meer dan 1000 woorden😉.

Ivan Boszormenyi-Nagy (Hongarije 1920, sinds 1950 in de Verenigde Staten werkzaam geweest, en overleden op 28 januari 2007) is internationaal bekend als een van de grondleggers van de gezins- en familietherapie. Vanaf 1967 heeft hij vrijwel jaarlijks in Europa workshops en masterclasses gegeven, waarmee hij ook in Nederland en België steeds een enthousiast gehoor vond bij een toenemend aantal mensen dat werkzaam is in de geestelijke gezondheidszorg en het maatschappelijk werk.

De grondlegger van het contextueel werken is de Hongaar Nagy. Opgegroeid in een gezin waarin veel gezinsleden rechters waren, besloot hij zich op 45-jarige leeftijd toe te leggen op de psychotherapie. Een bewust andere keuze dan hem was meegegeven.

Nagy spreekt over twee soorten loyaliteiten. De verticale loyaliteit tussen ouders en kind die existentieel is, onverbrekelijk, asymmetrisch en niet zelf gekozen. Daarnaast de horizontale loyaliteit, die verworven, symmetrisch en (meestal wel) zelf gekozen is.In de verticale loyaliteit onstaan onze diepst motiverende krachten. Conflicten kunnen ontstaan wanneer er binnen de stamboom bewust andere keuzes worden gemaakt met betrekking tot de waarden die ‘van huis uit’ meegegeven zijn.

We mochten twee aan twee een wandeling maken om elkaar te bevragen over de waarden die wijzelf in ons meedragen en/of bewust losgelaten hebben. Wat heeft dit voor onszelf betekend en wat betekent dit nu nog voor ons wanneer we anderen coachen?

De horizontale loyaliteit is symmetrisch en speelt zich af tussen twee personen die wederzijds rechten en plichten naar elkaar vervullen. Een kind kan groeien wanneer datgene wat hij geeft, gezien en erkend wordt (zelfvalidatie). Als dit niet het geval is blijft het kind onevenredig veel geven en kan er op den duur sprake zijn van parentificatie. Het geven en ontvangen zijn dan niet meer symmetrisch.

Martin Buber werd eerder aangehaald:

“De mens wordt pas mens in de ontmoeting, relatie met de ander. Door een echte onmoeting kan de mens herstellen”.

Wanneer deze relatie zich niet goed ontwikkelt spreekt Buber van een ‘mismoeting’.

De-parentificatie is mogelijk in de dialoog. Zonder de dialoog is er sprake van eenzijdig afbakenen. In de dialoog is er mogelijkheid tot een gelijkwaardig gesprek. Het doel van de dialoog is het stoppen van de roulerende rekening uit relaties hogerop in de stamboom. (of in het plaatje van een boom: in de dieperliggende wortels). Begrip en vergeving ontschuldigen dan de ouder.

De leden van de VCC vroegen zich hardop af of dit altijd mogelijk is. Ontschuldigen van ouders door begrip voor ze te hebben en ze ‘dus’ te moeten vergeven, kan juist belemmerend werken om naar de eigen pijn te kunnen gaan.

Bewust zijn van een roulerende rekening is in elk geval wel helpend om de rekening niet bij de volgende partij te presenteren. Je zou kunnen zeggen dat dan ‘de vloek doorbroken wordt’. Als contextueel therapeut ben je in dit geval meerzijdig partijdig.  Als voorbeeld werd hier de matroesjka aangehaald, waarbij elke volgende generatie voorkomt uit de vorige.

De volgende opdracht werd bewaard voor een vervolg: verzamel eens wat materialen uit de natuur die passend zijn bij belangrijke gebeurtenissen in jouw levenslijn. En ga ook eens levenslijnen maken voor andere personen van jouw stamboom. Hoe voelt het om op hun levenslijn te staan?

Een kennismaking met de contextuele werkwijze heb ik met dit korte ervaringsverslagje proberen weer te geven. Als dit smaakt naar meer raad ik je aan om eens op pad te gaan met Ellie. www.degroenelopercoaching.nl

Nienkelet Smeenk